TOD CASTRICUM
stedebouwkundig onderzoek
locatie voor Landscap Oriented Development
Het station Castricum heeft binnen de Zaancorridor een unieke positie: het is de poort naar de Kennemerduinen. Het wordt tijd dat het stationsgebied zich daarmee gaat profileren en tegelijkertijd een aangename verblijfsplaats wordt. Wij stellen voor het station te vergroten tot stationsgebied, een gebied dat de overgang van dorp naar duinen markeert. Het gebied zou natuurinclusief ontwikkeld moeten worden: Landscape Oriented Development. Een gebied met ruimte voor een natuurzwembad, natuurbegraafplaats en natuurcampings. Een gebied waar natuurbeleving centraal staat, zowel voor de plekken, de activiteiten als voor de aders.
-Duintram
Het knooppunt Castricum is de spin in het web van routes en transportmiddelen die langs de kuststrook vanuit het binnenland tot aan zee reiken. Elke bestemming krijgt zijn eigen kenmerken en wordt op een logische manier aan het spoornet gekoppeld. Naast fiets- en looppaden kan een duintram de verbinding vormen tussen met het regionale en nationale vervoer per trein en de aan de Kennemerduinen grenzende dorpen. Hiermee wordt de ‘merknaam’ Castricum als welkomstpoort naar de duinen op landelijk niveau nog verder versterkt.
Over 50 jaar: Mind shift
-In de luwte van de metropool
Over 50 jaar woont 75% van de mensen in de stad. Onze relatie met de natuur is meer ontspannen en vermengd met ons dagelijks leven. Wèl is ‘echte’ natuurbeleving belangrijk geworden, omdat onze leefomgeving in toenemende mate virtueel, ‘onnatuurlijk’ is. Als alternatief en toevluchtsoord is Castricum economische gegroeid in de sector ‘echte natuur’, en is het dorp tot een exclusieve woonenclave verworden voor mensen die van de natuur houden en de rust in de luwte van de metropool.
-‘Vloeibaar’ vervoer
Hoe we ons over 50 jaar zullen verplaatsen weten we nog niet. Vast staat echter dat we, zoals nu, routes nodig hebben om onze beweging richting te geven, maar dat we ons individueler langs deze routes zullen bewegen. De kuststrook is inmiddels een nieuwe vorm van vervoer rijker: de duintram die tot duintrail evolueert, nog steeds een (spoor-) traject volgend, maar die wèl veel individueler is ingericht. Castricum is nu definitief de metropolitane poort naar de duinen. Een plek om de zon en wind te voelen en te genieten van de vergezichten in de Kennemerduinen en aan zee.
stedebouwkundig onderzoek
| opdrachtgever: | BNA Onderzoek; Provincie Noord Holland; Nederlandse Spoorwegen; Vereniging Deltametropool; TU Delft |
| ontwerp: | Benjamin Robichon |
| projectteam: | Barbara Dirks, Dirk Jan Schaap |
| in samenwerking met: | Maike van Stiphout - DS landschapsarchitecten; Paul Baartmans - beeldend kunstenaar; Floris Visser - Groen Licht Verkeersadviezen |
| locatie: | Castricum |
| start ontwerp: | januari 2014 |
| einde ontwerp: | juni 2014 |
| status: | ontwerp |
locatie voor Landscap Oriented Development
Het station Castricum heeft binnen de Zaancorridor een unieke positie: het is de poort naar de Kennemerduinen. Het wordt tijd dat het stationsgebied zich daarmee gaat profileren en tegelijkertijd een aangename verblijfsplaats wordt. Wij stellen voor het station te vergroten tot stationsgebied, een gebied dat de overgang van dorp naar duinen markeert. Het gebied zou natuurinclusief ontwikkeld moeten worden: Landscape Oriented Development. Een gebied met ruimte voor een natuurzwembad, natuurbegraafplaats en natuurcampings. Een gebied waar natuurbeleving centraal staat, zowel voor de plekken, de activiteiten als voor de aders.
-Duintram Het knooppunt Castricum is de spin in het web van routes en transportmiddelen die langs de kuststrook vanuit het binnenland tot aan zee reiken. Elke bestemming krijgt zijn eigen kenmerken en wordt op een logische manier aan het spoornet gekoppeld. Naast fiets- en looppaden kan een duintram de verbinding vormen tussen met het regionale en nationale vervoer per trein en de aan de Kennemerduinen grenzende dorpen. Hiermee wordt de ‘merknaam’ Castricum als welkomstpoort naar de duinen op landelijk niveau nog verder versterkt.
Over 50 jaar: Mind shift
-In de luwte van de metropool
Over 50 jaar woont 75% van de mensen in de stad. Onze relatie met de natuur is meer ontspannen en vermengd met ons dagelijks leven. Wèl is ‘echte’ natuurbeleving belangrijk geworden, omdat onze leefomgeving in toenemende mate virtueel, ‘onnatuurlijk’ is. Als alternatief en toevluchtsoord is Castricum economische gegroeid in de sector ‘echte natuur’, en is het dorp tot een exclusieve woonenclave verworden voor mensen die van de natuur houden en de rust in de luwte van de metropool.
-‘Vloeibaar’ vervoer
Hoe we ons over 50 jaar zullen verplaatsen weten we nog niet. Vast staat echter dat we, zoals nu, routes nodig hebben om onze beweging richting te geven, maar dat we ons individueler langs deze routes zullen bewegen. De kuststrook is inmiddels een nieuwe vorm van vervoer rijker: de duintram die tot duintrail evolueert, nog steeds een (spoor-) traject volgend, maar die wèl veel individueler is ingericht. Castricum is nu definitief de metropolitane poort naar de duinen. Een plek om de zon en wind te voelen en te genieten van de vergezichten in de Kennemerduinen en aan zee.
opdracht
Transit Oriented Development (TOD) is een strategie uit de ruimtelijke ordening en gaat uit van de combinatie van vervoer en ruimtelijke ontwikkeling. De Zaancorridor bestaat uit een reeks van dorpen en steden tussen Amsterdam en Heerhugowaard, met de bijbehorende wegen, spoorlijnen, overstappunten, woningbouwlocaties, oude stadskernen, industriegebieden en natuurgebieden en vormt een grote uitdaging, omdat hier veel mensen wonen die elders werken. Er worden dus veel kilometers gemaakt en er wordt vaak overgestapt. Omdat er op het gebied van infrastructuur grote kansen liggen voor architecten, heeft de Community of Practice Infrastructuur van BNA Onderzoek een project opgezet waarin de ontwerpkracht van architecten wordt ingezet om een frisse blik op een aantal knooppunten te ontwikkelen. Knevel Architecten is – in samenwerking met DS landschapsarchitecten, Groen Licht Verkeersadviezen en beeldend kunstenaar Paul Baartmans – geselecteerd om een visie op het knooppunt Castricum te geven.
Over 5 jaar: Archipuncture
-'Veluwe aan Zee'
Gerichte marketing van zowel het dorp als de Kennemerduinen, en het op korte termijn omvormen van station Castricum tot “natuur”-station vormen het startsignaal om nieuwe bezoekers te trekken. Nóg effectiever wordt dit wanneer de andere plaatsen langs de Zaancorridor samenwerken, en Castricum door de metropoolregio wordt gepromoot als poort naar de Kennemerduinen. Simpele visuele verwijzingen en de inzet van tijdelijke bouwwerken en kunstprojecten in en om het stationsgebied zetten de transformatie van een anonieme opstapplaats tot een welkomstpoort naar dorp en natuur in gang.
- Verkeer & parkeren afwaarderen
De forens die in Castricum op de trein stapt woont binnen een aantrekkelijke fietsafstand. De overstap van fiets op trein wordt bevorderd, met extra aandacht voor de e-bike en fietsverhuur. Via een verbinding met de N203 kan de auto om het dorp heengeleid worden en het doorgaande autoverkeer uit het stationsgebied worden geweerd. Door herinrichting van de stationsomgeving ontstaat er ruimte voor bijvoorbeeld een terras met zicht op de duinen en eventueel wat extra woningbouw, en keert de dorpse sfeer weer terug.
Over 20 jaar: Step Change
- Ontwikkeling van het ‘tussengebied’
Het spoor ligt precies op de scheidslijn tussen duin en dorp en vormt dus het perfecte knooppunt om dorp en duin te verbinden. Door het knooppunt uit elkaar te trekken, te verlengen en te verbreden, kan de stationsomgeving uitgroeien tot een landschappelijke zone: Landscape Oriented Development. Binnen deze zone is het landschap het resultaat van de programmering, met een natuur die tussen duin en dorp invalt en een gevoel oproept dat specifiek bij Castricum hoort. Het landschap wordt vormgegeven door middel van een natuurgerichte ontwikkeling van passende functies, zoals toerisme, recreatie, educatie, zorg en welzijn.
